Hiç şüphesiz Kur’an eksiksiz ve dini belirlemede yeterlidir. Buraya kadar hadis yazımını, hadisle helal, haram kılmayı ve Peygamber’in şahsi hareketlerinin de ibadete dönüştürülmesini yargılayan ve reddeden hadislere yer verdik. Öyle hadisler vardır ki aslen Peygamber efendimiz’in yapması mümkün olan bir fiil veya söylemesi mümkün olan bir sözdür. Fakat bu sözün başına Peygamber efendimiz emretti ki, Peygamber efendimiz buyurdu ki şeklindeki doğal uygulamayı emre çeviren uydurma, doğru sözü dahi Peygamber efendimiz’e iftiraya çevirebilmiştir. Veya Peygamber efendimiz, ’in Allah’ın serbest bıraktığı bir konudaki tavrını dinselleştirip, serbest alanın dinsel alana döndürülmesi de hadis yorumu uydurmacılığı ile gerçekleşmiştir. Örneğin Allah’ın Kur’an’da kıyafet hakkında detay vermemesi; isteyenin takım elbise, isteyenin cübbe veya başka bir yöre kıyafeti giyebileceğini gösterir. Bu serbest konuda muhtemeldir ki Peygamber efendimiz, yöresinin kıyafetleri olan entariyi, cübbeyi tercih etmiştir. Fakat bu kıyafeti putperestler de, Peygamber efendimiz’in en büyük düşmanları da gelenekler gereği giymekteydi. Yani Peygamber efendimiz’in bu konudaki tavrı bir dinsel uygulama, bir sevap değil, Allah’ın serbest bıraktığı konudaki bir tercihtir. Oysa Peygamber efendimiz’in kıyafetini tarif eden hadisin kendisi değil, onun uydurma yorumu dine ilave yapmıştır. Uydurma yorumları Kur’an’a denetleterek düzeltmek için aşağıdaki hadis örnektir:

HZ. ALİ (R. A)RESULİ EKREM (A: S)dan rivayetle “Bilin ki; Kur’an’dan başka bir şey eken, ektiğini biçerken belalara uğrar. Artık siz de O’nu ekin, O’na uyun. Rabbinize O’nu delil edin, nefislerinize O’nu öğütçü yapın. Kendi reyleriniz O’na uymazsa reylerinizi (yorumlarınızı, seçiminizi) töhmetleyin, dilekleriniz O’na aykırıysa dileklerinize hıyanette bulunun. ”Nehcül Belağa sayfa, 55 Der yayınları, yayın-no70

Hz. Ali şöyle buyurmuştur: “Sizler geniş bir caddeye bırakıldınız. Bu, üzerinde Ümmü`l-Kitap olan bir yoldur. ”

İbnu Abbâs (radıyallahu anh)`ın “Allah`ın Kitabı`na uyan dünyada sapıtmadığı gibi âhirette de kurtuluşa erer” deyip sözüne delil olarak şu âyeti okuduğu da rivayet edilmiştir. “Kim hidâyetime uyarsa ne sapıtır ne de hüsrâna uğrar” (Tahâ: 20/123).

Kur’an’la çelişen, Kur’an’a ilaveler yapan yorum ve hadislerin yanlışlığı, peygamber adına uydurulduğu kesindir. Kur’an’la çelişmeyen ve Kur’an’la uyuşan hadislere gelince; onların bile hepsinin Peygamber efendimizin sözleri olmayabilir. Hadislerin uydurulma sebeplerinde göreceğimiz gibi dine fayda sağlamak niyetiyle hadis uyduranların olması, hadislerin incelenmesinde göreceğimiz gibi uzun hadis nakil zincirlerinden doğan hatalar, Peygamber efendimiz’le sahabe sözünün karışması gibi sonuçlar, en düzgünü (!) Peygamberimiz’in vefatından yüz-ikiyüz yıl sonra yazılmış olan hadis kitaplarını Kur’an kıstasından geçirmeyi gerekli kılar.