Önce salatın ne olduğuna bakalım.. kuranda birçok yerde geçen salat,

Allahın biz insanoğluna önerdiği yaşam
ve inanç biçimine, gönülden razı olup bu biçimi kabul halinde yaşamanın adıdır. Destek olmak, kollamak ve yardımcı olmak anlamlarıyla da geçmektedir ve hatta bana göre bir anlamı da fikir alışverişiyle ortak karar almanın adıdır. (vasiyet ve şahitlerin seçimi konusundaki ayetler)

Dinin öğretimi verilen mücadelede bu kavram içinde yer alır.. elbet bunun yanında sabah ve akşam diyerek huzurda durmayı da ifade etmektedir..

ve ayrıca;
Allahın ailene salatı emret ve sen de ona devam et dediği salat, genel salattır, burada anılanın ritüel olmadığı açıktır..

yani aslında yaşamak genel anlamda salatın karşılığıdır.. ancak yaşanan salatların, Allahın önerdiği erdemli yaşamla yani mutlak salatla uyumluluk sorunu vardır..

Allah zaten kuranda kendi önerdiği salata uymayanlarında bir salata uyduklarını lakin bu uyulanın, Allahın önermediği salat olduğunu anlatılmıştır..

Genel anlamda salat bu iken, sabah akşam anma farzı da salatın şubesi sayılmaktadır..

Ancak insanlar şöyle veya böyle ama esas itibarıyla geleneğin de etkisinde kalarak, geleneğin her salat gördüğü yere namaz ifadesini yapıştırmalarını takiben,
dinin özünü ritüel sanmışlar,
sanmayanlar ise başka hatalı bir kapı açmışlardır..
dinin özü ritüeldir inancını bilinç altlarından atamayanlar,
dinde namaz ritüeli yoktur diyenlere karşı mücadele vermişler ve aynı şekilde, dinde namaz ritüeli yoktur diyenler de,
en kolay olarak “kuranda namazın kılınışı anlatılmaz demişlerdir lakin sabah akşam anmalarının nasıllığı hakkında da net bir kanıya ulaşmış değillerdir…

Aslında,

Kuranda namaz ritüelinin bir düzenlemesi yoktur,
ancak anlaşılan ise görüngü manasında secde veya ruku halinde şekli bir duruşun olabileceği fakat uku halinde zekat verin örneğiyle bunun soyut, mihraptan çıkıp halkına tespih edin işareti bölümüyle de şekli bir yöneliş olabileceği düşünülebilinir..

Mutlak salatın içinde misal olarak %95 oranında Allahın erdemli yaşamaya teşviki ve misal % 5 oranındaysa bugün anladığımız manada şekilsel bir yönelişin varlığından söz edebiliriz..

Fakat islamın direğini namaz ritüeli olarak avama belleten zihniyet ne yazık ki geçmişin ve geleneğin etkisinde kalan toplumun mutlak salatı anlamada önüne adeta bir set olmuşlardır..

Zaten cehennemin kapısına gelenlere neden burdasınız diye soran bekçilerin aldığı cevap önemlidir…

salat edenlerden değildik.. ama gelin görün ki gelenek oraya da hemen namaz ritüelini yamamış ve müslümanları mutlak salat diyerek, dinin direği namaz ritüelidir öksesine adeta ışık olmuştur… din için müslümanım diyenler de ışığa koşuyoruz derken bu yapışkan ökseye tutuklanmışlardır..

Salatın şubesi olan sabah ve akşam anmaları yani ritüelinde gerçekte bir şekli yoktur.. orada o zaman aralığında yönelme olduğunun bilinmesi yeterlidir.. kişi o vakitlerde gelir ve adına rekat denen kıyam ruku secde şekliyle yönelir isterse de bağdaş kurup oturarak Rabbine içinden ne geliyorsa o şekilde dua eder ve kalkar.. ikisi de ritüeldir.. ve ritüeli kalıplara sokan gelenek, bu hareketle… diğerlerini ötelemiştir.. bu ise aslında Allahın parçalanmayın bölünmeyin emrine muhalefetten başka bir şey değildir..