DİNLER TARİHİ: ÇOK TANRILI VE TEK TANRILI DİNLER

Dinler tarihi alanında 19. ve 20. yüzyıllarda ağırlıklı olarak kabul edilen yaklaşım; yine 19. yüzyılda yaşamış olan August Comte’un toplumların gelişimi konusunda ortaya koyduğu 3 hal yasasını esas almıştır. Buna göre dini insanlar uydurmuştur; insanlar önce politeist yani çok tanrıcı dinlere inanmış, akabinde ise monoteist yani tek tanrıcı dinlere inanmıştır. Gerek Kuran’da gerekse diğer kutsal kitaplarda yapılan anlatılara göre ise evrenin ve evrendeki tüm canlıların Yaratıcısı olan Allah ilk insan ve ilk peygamber olan Hz. Adem ve diğer peygamberler ile dinini insanlara sunmuş ancak hemen her dönemde insanlar tek tanrı olan Allah’a ortaklar koşarak O’nun yanına yeni tanrılar ekleyerek Allah’ın indirdiği tek tanrılı dini dejenere etmişlerdir.


Yani 18. ve 19. yüzyıllarda çok etkili olan Tanrı’yı daha baştan devre dışı bırakan pozitivist anlayışa göre tek tanrılı dinler çok tanrılı dinlerden evrilirken; kutsal kitaplara göre tersine çok tanrılı dinler tek tanrılı dinlerin dejenerasyonu sonucu oluşmuştur ve tek tanrılı dinlerin kaynağı evrenin yaratıcısı olan Allah’tır. Pozitivist anlayışın ortaya koyduğu dinler tarihi teorisi, yeterince delillere sahip olmamasına rağmen, o dönemde pozitivist anlayışın bilim dünyasında oldukça baskın olmasının da etkisiyle kabul görmüştür. 20. yüzyıldan itibaren ise gerek tabii bilimler gerekse pek çok sosyal bilimde olduğu gibi dinler tarihi alanında da tek tanrılı dinlerin ve kutsal kitapların savunduğu tezlere paralel teoriler ortaya konmuş dahası bu teoriler önemli delillerle desteklenmiştir.

Dinler tarihi alanında ise örneğin Wilhelm Schmidt çok tanrılı dinlerin tek tanrılı dinlerden oluşmuş olabileceğini ortaya koydu ve bunu ilkel toplulukların kültür hayatları üzerinde yaptığı araştırmalarla delillendirmeye çalıştı. Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi çok tanrılı dinlerin tek tanrılı dinlerden gelmiş olması bin yıllar boyunca kutsal kitapların savunduğu görüşleri açıkça desteklemektedir. Yani bu çalışmalar dinlerin pozitivist anlayışın savunduğu gibi evrim geçirmediklerini, aksine zaman zaman tahrif edildiklerini gösterdi. Buna göre daha başlangıçta bir ‘Tek Tanrı’ inancının bulunduğu ortaya konulmaktadır.

Yazar : ferhat

 


About the Author
Author

Dini Yazilar

Comments (1)
Leave a reply

Name (required)

Website