Yaşamın İçinden Dini Yazılar...
Yaşamın İçinden Dini Yazılar...
Tesbihat; varlıkların, Allah’ın (ağaca, güneş, rüzgara, canlılara, meleklere…) verdiği misyon doğrultusunda sürekliliğini devam ettirmesidir. Göklerde ve yerde ne varsa hepsi Allah tarafından yaratılmış ve onlar Allah’ı tespihe kodlanmıştır. Başka bir deyişle, Allah göklerde ve yerde olanları nasıl ve ne üzere dizayn ettiyse, onlar varlıklarını o şekilde devam ettirmektedir ve bu eylem o varlıkların tesbihidir. Biz insanlar için tesbihat; kainattaki iradesiz koroya, irademizle katılma ve onlardan ayrı düşmeme kararlılığını, muhteşem kozmik ilahi koronun birbiriyle uyumuna katılmayı ve zıt (çatlak) hareket etmemeyi ifade etmektedir. Varlığını Allah’ın belirlediği çizgide, emrettiği ve razı olduğu pozisyonda sürdürmektir. Tesbih sadece söylem değil aynı zamanda eylemdir, aksiyoner olmaktır. Tesbih kavramını, sadece kelimelere ve sayılara indirmek ona ihanet etmek, ana manasını yalnızlığa terk etmektir. Savunulan görüşe delil olarak;
Ra’d Suresi (13:13) Gök gürültüsü O’nu hamd ile, melekler de O’na olan korkularından tesbih ederler.
Hadid Suresi, (57:1) Göklerde ve yerde olanların tümü Allah’ı tesbih etmiştir. O, üstün ve güçlü (aziz) olandır, hüküm ve hikmet sahibidir
Saff Suresi, (61:1) Göklerde ve yerde olanların tümü Allah’ı tesbih etmiştir. O, üstün ve güçlüdür, hüküm ve hikmet sahibidir.
İsra Suresi (17:44) Yedi gök, yer ve bunların içindekiler O’nu tesbih eder; O’nu övgü ile tesbih etmeyen hiçbir şey yoktur, ancak siz onların tesbihlerini kavramıyorsunuz. Şüphesiz O, halim olandır, bağışlayandır
Cum’a Suresi, (62:1) Göklerde ve yerde olanların tümü, Melik; Kuddüs; Aziz; Hakim olan Allah’ı tesbih eder.
Enbiya Suresi (21:20) Gece ve gündüz, hiç durmaksızın tesbih ederler.
Sad Suresi (38:18) Doğrusu Biz dağlara boyun eğdirdik, akşam ve sabah kendisiyle birlikte (Allah’ı) tesbih ederlerdi.
Enbiya Suresi (21:79) Biz bunu (hükmü) Süleyman’a kavrattık, her birine hüküm ve ilim verdik. Davud ile birlikte tesbih etsinler diye, dağlara ve kuşlara boyun eğdirdik. (Bunları) Yapanlar Biz idik.
ayet grubundan anlaşılacağı üzere bütün yaratılmışlar “Allah’ı tesbih” etmektedir. Varlık aleminde, konuşma kabiliyeti sadece insanda olduğundan bu ayet bütünlerinde “tesbih” ile vurgulanmak istenenin “söylem” değil “eylem hali” olduğu, “yaratılış gayesini yerine getirmek” olduğu anlaşılmaktadır. Örneğin; güneşin tesbihi “yeryüzünü aydınlatıp, ısıtmasıdır.” Ağacın, bitkilerin tesbihi “doğanın O2 ihtıyacını karşılamaktır.” Rüzgar’ın tesbihi “yeryüzünü serinletmek, polenlerin dağılmasını yardımcı olmaktır.” Dağın tesbihi “yeryüzünün sarsılmasını önlemek, canlılara ev olmaktır. (Nahl:68, Enbiya:31)… şeklinde örnekler arttırılabilir. “Gökte ve yerde var olanların tümü” ifadesi insanı da kapsamaktadır. Dolayısıyla insanın tesbihatı; yaratılış amacı olan, Allah’ın (Kur’an’da yazılı olarak bildirdiği) bütün emirlerine ve yasaklarına biat etmek – Aklını kullanmak, vicdanlı olmak, kötülükten sakındırıp, iyiliği emretmek, adaleti sağlamak, namaz kılmak, doğru söylemek, yardım etmek, dürüst olmak, infak etmek, zekat vermek…- sadece Allah’a kulluk edip O’nun rızasını kazanmak için çalışıp didinmek; “Allah’ı tesbih etmek” demektir.
“Vakıa Suresi (56:74,96) Şu halde büyük Rabbini ismiyle tesbih et.” Ayetinde belirtildiği üzere
Allah’ı ismiyle (manasını bilerek) tesbih edilmesi ise “Zikir’dir.” “Zikir” övmenin, gerçeği hatırlamanın iradeyle şekillendirilmiş halidir. Allah’ı zikretmek, hayatı Allah’ın şahitliğinde yaşadığının ve Allah’tan hiçbir şeyin gizlenemeyeceğinin bilincinde olmaktır. “Zikir” Haşr (59:19) ayetinde belirtildiği -“Aman ha, şu kimseler gibi olmayın ki; onlar Allah’ı unuttular, Allah da onlara kendilerini unutturdu! İşte onlar, evet onlardır fâsık olanlar.”- üzere Allah’ı unutanlar gibi olma tehlikesinin panzehiridir. Aynı zamanda, Bakara (2:152)’da – “Öyleyse Beni hatırlayın ki Ben de sizi hatırlayayım; Bana şükredin ve Beni inkar etmeyin.”- buyrulduğu gibi kıyamet gününde hatırlanmak için şarttır ve Zikir dolaylı olarak Allah tarafında hatırlanma nişanıdır!
Yazar: Yiğit A.
Editor 1
